Paarden op de Olympische Spelen: van rennen naar hoogspringen naar de moderne disciplines

Paarden op de Olympische Spelen: van rennen naar hoogspringen naar de moderne disciplines

Wist je dat de eerste paarden op de Olympische Spelen al in 680 v.C hun intrede deden? En wist je dat vrouwen voor 1964 niet mochten deelnemen aan de Spelen in de takken paardensport? Of wist je dat Boyd Exell eigenlijk te zien is in een Ben Hur film? Nee? Lees dan zeker verder want we sommen graag enkele Olympische paardenweetjes voor je op! 

De eerste keer dat paarden de Olympische arena betraden, was rond 680 v.C, toen het wagenrennen werd ingevoerd. Net als nu werden de paarden toen al evenzeer als atleten beschouwd als de personen die in de wagentjes plaatsnamen. Bij de wagenrennen waren er races voor rijtuigen met twee paarden, muildieren en soms werden er zelfs veulens gebruikt. De meest prestigieuze race was echter die met vier paarden, die een zogenaamde quadriga voorttrokken. Deze quadriga was niet veel meer dan een as die op twee wielen balanceerde. 

Net als in de moderne Spelen konden zowel mannen als vrouwen aan dezelfde race deelnemen - een negen mijl lange inspanning bestaande uit 12 ronden. Het parcours was geen grote ovaal zoals de huidige banen, maar een lange rechthoek met aan elk uiteinde een paal, waar de deelnemers omheen moesten sturen. Er zijn geen zichtbare overblijfselen van de atletiekbaan in Olympia in Griekenland, maar de plaats is geïdentificeerd met behulp van geofysica, en er zijn verschillende oude teksten waarin de procedure wordt beschreven.

Als extreme sport konden de wagenrennen niet gevaarlijker zijn geweest. Er gebeurden vaak ongelukken waarbij zowel paarden als mensen het leven lieten. Zelfs het naspelen van de wagenrennen in de oorspronkelijke versie van 1925 van de film Ben Hur werd berucht om de wreedheid ervan. De verfilming kostte naar verluidt aan wel 100 paarden het leven.  

Toen de film in 1959 opnieuw werd gemaakt, werden 75 voornamelijk Lippizaners bijna vier maanden lang speciaal getraind. De twee menselijke sterren, Charlton Heston en Stephen Boyd, deden er bijna net zo lang over om ze te leren besturen. In 2016 werd nog een remake uitgebracht, maar de meeste beelden van de wagenrennen waren computergegenereerd, waarbij rijlegende Boyd Exell voor de levensechte opnamen zorgde.

De beloning voor het op het spel zetten van je leven in de oudheid? Niet al te groot. Ondanks het risico dat ze namen om mee te doen, waren het de eigenaars van de paardenteams die als winnaars beroemd werden. De wagenmenner was voor zijn beloning afhankelijk van de vrijgevigheid van de eigenaar van het team. 

De ruiterspelen op de antieke spelen kwamen iets later. Zij leken meer op de paardenrennen van vandaag, behalve dan dat de ruiters geen stijgbeugels hadden en alleen een matje als zadel. Zij streden over een verkort parcours van zes mijl.

Toen de Olympische Spelen in de moderne tijd opnieuw werden opgestart, in 1896, werden de paardensporten aanvankelijk niet opgenomen. Zij kwamen er pas bij in 1900, toen polo en een hoogspringwedstrijd tot de disciplines behoorden. De drie disciplines die we vandaag kennen - dressuur, eventing en springen - ontstonden pas in 1912, hoewel de vooroorlogse vorm vrijwel onherkenbaar zal zijn voor de sportliefhebbers van vandaag. 

Het springen had ingewikkelde regels met verschillende aantallen fouten voor het raken van een hindernis met een voorvoet of een achtervoet. Dressuur omvatte ook een springfase, en eventing kende helemaal geen dressuur! Alleen mannen konden deelnemen, en zij moesten officieren of voormalige officieren van het leger zijn om in aanmerking te komen. Het duurde tot 1964 vooraleer vrouwen aan alle drie sporten op Olympisch niveau mochten deelnemen, wat toevallig ook de laatste keer was dat de Spelen in Tokio werden georganiseerd.

Bron: Horse Network

Foto: Libby Law